5 september 2004: 23^de zondag door het jaar

Christus navolgen

Sabine Van Huffel

Openingslied

Inleiding

In de tredmolen van ons leven vinden we steeds minder tijd om na te denken. Wie van ons heeft niet dat gevoel meegesleurd te worden door onze opeenvolgende activiteiten? We moeten vlug beslissen, zien weinig vooruit en reageren dikwijls volgens onze ingebouwde  automatische piloot. Een dergelijk actiegedreven leven leidt snel tot oppervlakkigheid en gaat ten koste van bezieling. Durven we onszelf nog afvragen of we op lange termijn onze verplichtingen kunnen nakomen? Ook op religieus vlak? Daarom doet het deugd eens dieper te graven in onszelf of mensen te ontmoeten met levenswijsheid om de betrekkelijkheid van de dingen en de menselijke verhoudingen te leren inzien. De schriftlezing van vandaag leert ons iets over deze levenswijsheid en nodigt ons uit stil te staan bij de vraag of wij nog in staat zijn het wezenlijke en het noodzakelijke te onderscheiden van het bijkomstige. Is het leven niet meer dan geld verdienen en zorgen voor goede relaties?

In het evangelie dat we vandaag beluisteren spreekt Jezus hierin provocerende taal. ``Wie niet breekt met zijn vader en moeder en vrouw en kinderen en broers en zusters, ja zelfs met zijn eigen leven, kan mijn leerling niet zijn’’.  Jezus volgen gaat boven alles. Het is een oproep tot radicaliteit. Denk enkel aan het Rijk Gods en de rest is bijkomstig. Deze gedachte is erg confronterend. Want hoe kunnen we nu aan het rijk Gods werken in onze dagelijkse werksituatie? Het louter stellen van deze vraag brengt onze actiegedrevenheid reeds in een ander perspectief. Het evangelie laat een ander licht schijnen.

Evangelie volgens Lucas: hfst. 14, vs. 25-33

Homilie

Het evangelie spoort ons aan Jezus te volgen. Maar hoe? Hoe meer we over Jezus nadenken, des te meer beelden duiken er op: Jezus als biddende mens, als weldoener, als vriend, zacht, eerlijk maar ook radicaal, neemt geen blad voor de mond,… We bereiken met Jezus nooit een eindpunt. Als gelovige gemeenschap voelen we ons gedreven om alles wat we meemaken, lezen, zien, beseffen, …  met Jezus te confronteren. Wat heeft deze Jezus ons vandaag te zeggen ten aanzien van onze persoonlijke en de maatschappelijke, politieke situatie? Een eerste gedachte wordt ons steeds duidelijker wanneer we nadenken over Jezus: ``Jezus is geen zacht hoofdkussen waarop we kunnen uitrusten’’, zoals Anselm Grün het zo mooi verwoordt. Jezus bevestigt niet, maar maakt onrustig. Hij schenkt ons aan de ene kant een ongehoorde vrijheid. Aan de andere kant daagt Hij ons uit. En we krijgen het gevoel dat we nooit tevreden kunnen zijn met ons leven. We kunnen nooit als de Farizeeën zeggen: ``Nu heb ik alle geboden van God nageleefd’’ of ``Nu volg ik Jezus werkelijk na’’. Jezus werkt paradoxaal. Als gelovige werken we elk op onze manier aan onze eigen spirituele weg. Maar ervaren we niet allemaal dat Jezus ons op die weg nooit helemaal tot rust laat komen? Onverbiddelijk legt hij al onze schaduwkanten bloot. Dit is het geval telkens we beseffen dat we God voor ons eigen karretje spannen, of op onze spirituele lauweren willen rusten of ons als iets heel bijzonders voelen. Kortom, elke poging om de aandacht op eigen ego te richten, wijst hij af.

Ten tweede heeft Jezus steeds iets tegendraads. Zijn provocerende uitspraken beletten ons een kant en klaar beeld van Jezus te maken. Zoals zijn uitspraak in het evangelie van vandaag die helemaal niet strookt met onze opvattingen over menswording. Waartoe wil Jezus ons overhalen? Vandaag de dag streven wij naar zelfverwezenlijking, zelfontplooiing, naar innerlijke harmonie. Jezus heeft met deze uitspraak zeker niet bedoeld dat we onszelf moeten misvormen en afwijzen. Maar ``met jezelf breken’’ blijft niettemin een provocatie. Wat bedoelt Jezus dan? Het Griekse woord betekent ``nee zeggen, weerstand bieden’’. Willen we een leerling van Jezus zijn, dan moeten we nee zeggen tegen ons ego dat onszelf in het middelpunt plaatst. Door op die manier weerstand te bieden en onze oppervlakkige wensen te temperen, kunnen we in contact treden met ons ``ware zelf’’. Dan ontdekken we wie we eigenlijk zijn, wat ons diepste verlangen is.  Met andere woorden, wanneer we Jezus willen volgen, moeten we ons niet laten meeslepen met de stroom: de dagelijkse sleur en zorgen, het reageren volgens ons ogenblikkelijk humeur, vanuit een ik-gerichtheid,… maar moeten we weerstand bieden en de onderstroom induiken (waar we de tegenstroom voelen) om op zoek te gaan naar onze echte innerlijke kern, wat ons ten diepste raakt en drijft en ons op een veel dieper niveau gelukkig maakt en tot volheid brengt. Vakantietijd is een ideale tijd om zo’n duik te nemen in die onderstroom. Hebben we de tijd genomen --in de stilte van een abdij, midden de natuur of gewoon in eigen tuin-- om ons te herbronnen? Op zoek te gaan naar die heilzame plek in ons? Voeling te krijgen met wat ons ten diepste roert…?

Ten derde ontdekken we dat Jezus navolgen  ook inhoudt dat we ons kruis moeten opnemen. Jezus’ boodschap is zo provocerend dat het kruis of de tegenstand onvermijdelijk was. Als we Jezus willen volgen, zullen ook wij dagelijks botsen met die wereld en onze eigen berekende overgave. We moeten aanvaarden dat ons geluk nooit totaal zal zijn, dat het leven geen rozentuin is. We moeten onszelf aanvaarden met al onze innerlijke tegenstellingen. Dat doet vaak pijn. Maar juist op die manier ontdekken we wat Jezus bedoelt met het ``ware leven’’.

Tenslotte wil ik nog verder ingaan op een vierde betekenis van Jezus’ oproep om hem na te volgen. Als we Jezus navolgen, dan betekent dit dat Jezus ons ook voorgaat, een weg voor ons baant. Daarom kunnen we hem navolgen. Deze 2 aspecten horen bij elkaar: ``Jezus gaat voor’’ en ``ik volg na’’. Onze navolging is een consequentie van Jezus’ aantrekkingskracht. Jezus is voorganger, onze levensgids. Hij is een uniek vrije mens en tegelijk heel authentiek. Hij laat zich niet meeslepen door de publieke opinie maar spreekt recht voor de vuist en dit maakt indruk. Daarin fascineert hij en trekt hij ons aan. Zo gaat Jezus ons voor op weg naar de ander. Wij kunnen Jezus navolgen op eigen mijlslaarzen, stapsgewijze op eigen tempo. Hij haalt  ons weg uit het leven dat we opbouwen rond ons ego en doorbreekt de inertie van zelfliefde. Hiermee verbind ik de passage van de torenbouwer uit het evangelie. Hier spreekt Jezus tot ons onder 4 ogen. Jezus daagt ons uit, confronteert ons met onszelf als we ons leven uitbouwen. Hij dwingt ons tegen ons leven in te gaan, ons af te vragen of we de aanvechtingen van het leven van elke dag wel de baas kunnen (beeld van het leger in het evangelie). Jezus is de grote criticus, hij is het die tussenkomt als we overhoop liggen met onszelf, ons leven. Er ontstaat op dat ogenblik een ruimte voor authentieke vrijheid en in die ruimte is Jezus aanwezig.

We doen Jezus echter tekort door hem enkel na te volgen: Jezus gaat naar zijn Vader. Hij gaat ons dus voor naar de Vader en dit is mijn 5^de gedachte. Dit is de ultieme aantrekking, en die is Goddelijk, creëert een verticale hechting tussen God en mens. Deze verticale lijn is de zijns-lijn. Maar Jezus gaat ons ook voor op weg naar de ander. Dit is de horizontale dimensie, de doe-lijn, de weg van de dienstbaarheid, creëert een hechting van mens tot mens. Als je beide lijnen samenvoegt, heb je een kruis. En dat kruis moet je opnemen, zegt Jezus. Het evangelie van vandaag daagt ons allen uit om het juiste evenwicht te zoeken tussen doen en zijn, tussen de weg van de dienstbaarheid en de weg van de spiritualiteit.

Bezinningsmuziek

Groot dankgebed

Communielied

Slotgebed