20 maart 2005: Palmzondag
Voor kleine mensen is Hij
bereikbaar
pater Marcel Braekers
Intredezang nr. 619
Inleiding
Zou Jezus
een relatie hebben gehad met Maria Magdalena? In de roman
De Da Vinci code van Dan Brown wordt daarover veel
gefantaseerd. Voeg daarbij dat Opus Dei een flinke veeg uit
de pan krijgt en u begrijpt dat een reactie niet kon uitblijven.
In de voorbije dagen kon u verschillende standpunten in de
krant lezen. Nu vind ik het boek zelf maar een slecht geschreven
triller, maar na de Tweede Wereldoorlog werden tekstfragmenten
gevonden zoals dat uit ‘het evangelie van Maria Magdalena’
die wel wijzen op een bijzondere band tussen deze twee. Wat
dat inhield prikkelt blijkbaar de fantasie, maar heeft in
feite geen belang als het gaat over de inhoud en betekenis
van de Blijde Boodschap die Jezus bracht. Belangrijker is
de er achter liggende vraag: wat de kerk met het vrouwelijke
en de vrouw heeft gedaan. En dat kadert in een nog ruimere
vraag: hoe de kerk met het gegeven van de erotiek omgaat.
Kijk je
naar de geschiedenis dan valt op dat in onze kerk twee krachten
altijd erg verdacht zijn geweest: de erotiek en de agressie.
Niet toevallig die twee, omdat ze uit zichzelf niet geordend
zijn, allerlei capriolen kunnen maken en voor de grootste
heibel kunnen zorgen (dat wist Freud reeds en daarom bracht
hij een revolutie teweeg in het westen door die twee krachten
te erkennen en een plaats te geven). De kerk heeft dus altijd
gemeend (volgens mij tot haar nadeel) dat ze hierover moest
waken en ordenend optreden. En om haar houding te rechtvaardigen
heeft ze Jezus altijd liefst voorgesteld als een zeer geordende,
geestelijke figuur, die een soort van ‘Lammfromme Abel’ die
enkel sprak over God, over gebed en naastenliefde. Maar was
dat wel zo? Zou het kunnen dat Hij meer dan men toegeeft of
vermoedt toch een verzetsstrijder zou geweest zijn zoals men
een aantal jaren geleden in Zuid-Amerikaanse bevrijdingskringen
dacht? En tegenover de vrouw en het vrouwelijke nam Hij een
heel open houding aan, heel anders dan in zijn samenleving
gebruikelijk was. Spijtig genoeg weten wij in dat opzicht
weinig van Hem.
Wel is
zeker dat Jezus een religieuze hervormer was, die verstolde
structuren en opvattingen in vraag stelde. Wellicht wilde
Hij zelfs niet iets echt nieuw brengen maar het volk in contact
brengen met zijn oorspronkelijke roeping en het in de sfeer
brengen van de begindagen in de woestijn toen men nog oog
had voor de allerzwaksten en in mystieke verbondenheid leefde
men zijn God. Maar kerk en staat waren in die dagen niet gescheiden.
Religieuze verordeningen waren tegelijk rechtsregels en omgekeerd.
Elke religieuze hervorming had dus automatisch ook een sociale
weerslag. De verpauperde boeren die als slaven op de grote
landbouwbedrijven leefden, de arme vissers rond het meer van
Galilea, de fysiek en mentaal gehandicapten, gehate collaborateurs,
prostituees. Zij allemaal voelden dat deze religieuze omwenteling
voor hen veel kon betekenen, dat ze een stem kregen, respect
en vrijheid.
Het feest
van Palmzondag dat de intrede van Jezus in Jeruzalem herdenkt
heeft met dit alles veel te maken. In het verhaal voel je
hoe tegenstellingen op de spits worden gedreven. Er stond
veel op het spel zowel voor Jezus en zijn idee van het rijk
Gods als voor de religieuze en burgerlijke leiders. Een samenleving
daverde op zijn grondvesten en een dramatische ontknoping
kon niet uitblijven. Wij zullen straks dit verhaal beluisteren
en u wordt uitgenodigd om mee op te stappen in de stoet van
hen die Jezus begroetten als de aansteker van een nieuwe tijd.
Lied nr. 105: “Heer Jezus,
koning en gezalfde Gods”
Gebed
Gij
komt ons tegemoet o God
En toont uw ware gelaat in Jezus van Nazareth:
Teken van tegenspraak,
Hoop voor verdrukten
Toevlucht voor wie niemand heeft.
Hij die uw weg gegaan is
En door zijn lijden en dood
uw geheim aan ons onthulde:
Van liefde zonder grenzen
Hoop tegen alle wanhoop.
Hem begroeten wij als de Dragende en Verdragende,
Uw toekomstmens en onze broeder.
Kinderbijbel van Klink
p. 186 – 188
Lied nr. 412: “Jezus om
uw lijden groot”
Zegening van de palmtakken
Zoals
het volk U eens begroette met groene takken
Als de voorvechter van een nieuwe tijd
Zo willen wij U, Heer, erkennen als Messias en Verlosser.
Daarom zegenen (+) wij deze palmtakken als teken
Van onverwoestbare levenskracht.
En met heel die stoet van allen die voor ons gingen,
Met allen die uitzien naar een nieuwe tijd
Willen wij zingend meegaan
En willen wij U volgen ook in de dagen van lijden en eenzaamheid.
De intocht
in Jeruzalem (II): kinderbijbel p. 189 – 190
Homilie
Als je
de werkelijkheid eens van de andere kant bekijkt, was het
dan niet normaal dat Jezus zoveel agressie oogstte? Hij ging
eten bij collaborateurs – en samen eten was een gebaar van
diepgaande verbondenheid. Elk dorp in Palestina had wel een
huisje van plezier. De prostituees die er woonden waren een
permanente bedreiging voor de gezinsvrede en konden veel geestelijke
schade aanrichten. Jezus accepteert dat zo een vrouw aan zijn
voeten weent en van haar reukwerk (was het een soort hoerenparfum?)
op zijn voeten sprenkelt. Onder zijn apostelen zaten verzetsstrijders
en men wist hoe de Romeinen jacht op hen maakten. Opstandige
boeren, verbitterde vissers en landlopers: die allemaal samen
werden door Hem geaccepteerd en meer dan dat. Hij zei dat
voor hen op de eerste plaats de rijk van God er was. Niet
alleen zij, maar iedereen die zoekende was, uitzag naar een
religieus réveil was welkom.
Is het
dan niet begrijpelijk dat de gewone burger de wenkbrauwen
fronste. Dat de leiders die instonden voor de goede gang van
zaken, die op hun beurt bang waren voor de bezetter en die
alle voordeel hadden bij een status quo dit niet namen? Godsdienst
en staat waren niet gescheiden en dus diende er opgetreden
te worden.
Zou het
dus kunnen dat deze intocht in Jeruzalem veel meer is geweest
dan een ludieke tocht waar men zomaar wat vrolijkheid verkocht?
Ik heb het gevoel dat het hier een harde, misschien wel grimmige
optocht heeft plaats gevonden van mensen die niets te verliezen
hadden en zich vastklampten aan deze strohalm. Niet toevallig
staat in het evangelie van Lucas, het sociaal meest bewogen
evangelie, direct hierna het verhaal van de uitdrijving van
de kooplieden uit de tempel. Heeft Jezus en hebben zijn aanhang
daar schoon schip gemaakt met een aantal misbruiken en wilden
ze zelfs met een symbolische krachtdaad een nieuw begin inluiden?
En was dat de druppel die de emmer deed overlopen?
Voor Jezus
stond er veel op het spel. Alles eigenlijk, want het ging
Hem erom te wijzen op de onvoorwaardelijke liefde van God
en op een nieuwe samenleving waar plaats is voor iedereen
en waar gerechtigheid en trouwe verbondenheid de grondslag
vormen. Want zoals God ons onvoorwaardelijk nabij is moeten
wij het zijn voor elkaar. De tempel en de Jeruzalem-clan stonden
dit in de weg.
Er diende
dus opgetreden te worden. De orde moest hersteld.
Zo voltrekt zich de tragiek rond dit leven. En toen Jezus
werd gedood en iedereen weer angstig in zijn schulp kroop
dacht men dat alles voorbij zou zijn. Maar zo had God het
niet begrepen. Hij doorbrak een dodenweg. Hij gaf aan een
hopeloze situatie een andere wending. Veerkracht gaf Hij en
dat vieren wij in de Paasnacht.
Aan welke
kant staan wij? Willen wij mee optocht houden met allen die
Hem achterna liepen? U kan uw solidariteit uitdrukken door
straks samen met de kinderen naar voor te komen en hier een
palmtak in de grote mand neer te leggen.
Groot dankgebed: gezongen
liedboek 182
Na de communie, lied nr.
649: “Kom in mij”
Bezinning: H. Oosterhuis,
levende die mij ziet p. 60
Mededelingen:
- Men kan een palmtakje meenemen misschien niet als een magisch
voorwerp om u te beschermen, maar als een teken van uw solidariteit
met Jezus en zijn mensen.
- Je kan aan deze dagen een intense geladenheid geven door deel
te nemen aan de vieringen van de Goede Week of door tussenin
even tijd te nemen om te bezinnen. Zo maken we van de Paasnacht
een krachtig gebeuren.
|