Kerstmis 2018
Vrede op aarde voor
alle mensen die Hij liefheeft.
Lut Saelens
Intredelied: The day Thou gavest
John Ellerton
De
dag die Gij gaf Heer, is nu ten einde
Het duister valt, zo gij gebiedt
Wij legden ons morgengebed in uw handen
Nu zegene ons dit avondlied.
Wij
danken dat al uw wak're getrouwen
- terwijl de aarde wentelt in't licht -
het zwijgen verbreken en blijven bouwen
als wachters op muren, dag en nacht.
Zo
zij het, Heer: uw troon zal nimmer
(zoals de aardse machten nu)
verzwinden, uw koninkrijk kome voor immer
en heel uw schepping ruste in U.
Begroeting:
Welkom op deze
kerstviering. ‘Eer aan God in de hemel en vrede
op aarde voor alle mensen die Hij liefheeft.’
zingt een hemels koor voor de herders in het
verhaal van Lucas. Laten we onze harten open
stellen voor die vrede en samen bidden en zingen
in verbondenheid met de Vader, de Zoon en de
Heilige Geest en met alle mensen, hier en waar
ook in de wereld.
het lied van een
herder: nr 272: een droom die aanwaait van
verre
Inleiding
In
de advent, de donkerste tijd van het jaar, waren
we samen op weg naar het licht. De lezingen in
die periode gaan over Gods droom, die ons via de
profeten in plastische beelden voorgesteld
wordt. Zo kennen we de prachtige profetie van
Jesaja die het heeft over de woestijn die
vruchtbaar wordt, zwaarden die tot ploegscharen
worden omgesmeed, de wolf en het lam, de panter
en het bokje die in vrede zullen samenleven. We
zien het zo voor ons, alsof alles reeds
gerealiseerd is. Gods ambitie met de mens reikt
blijkbaar heel ver.
De
profetiën leiden ons week voor week naar het
kerstgebeuren. De boodschap van hoop waarvan ze
doordrongen zijn hebben we broodnodig in een
tijd waarin conflicten of problemen worden
uitvergroot en opgeklopt. Waarin de angst en het
wantrouwen wordt aangewakkerd. Het debat harder,
radicaler maar ook simplistischer is geworden,
om het met de woorden van premier Michel te
zeggen.
Gaan we
mee in het verhaal van de onheilsprofeten van
onze tijd of laten we ons inspireren door de
bijbelse profeten die het hebben over Gods droom
voor ons? Een niet evidente keuze want de tweede
optie veronderstelt een diep geloof en
grenzeloos vertrouwen. De weg naar de echte
vrede, de vrede die God voor ons droomt, is een
lange weg. Maar elke stap, hoe klein ook brengt
een beetje licht en draagt het potentieel in
zich om een reuzenstap te worden of een
kantelmoment te betekenen.
Hier op
Filosofenfontein dragen mensen op hun manier en
binnen hun mogelijkheden bij tot de realisatie
van Gods droom. Sommigen helpen
migrantenkinderen op school of brengen
op een andere manier wat licht in het leven van
de meest kwetsbaren. We symboliseren dit door
het aansteken van de vier adventskaarsen.
Intussen bidden en zingen we samen.
Gebed
samen en Lied 128: Heel het duister…
Heel het duister…
Alleen in de nacht zelf
wordt het verlangen gewekt,
Alleen in het duister kennen wij de waarde van
het licht.
Ontsteken wij voor elkaar in deze nacht uw licht
als een vlam van hoop,
als een stem tegen het donker,
als een gebed om vrede.
Heel
het
duister…
Een licht voor wie waar ook ter wereld
huis en haard zijn kwijt geraakt
Een licht voor wie enkel kunnen omzien
in verdriet om wat verloren ging.
Heel
het
duister…
Een licht voor wie gescheiden zijn door haat
en alleen nog geloven in eigen vooroordelen:
Een licht voor ouders die hun kinderen het
allernodigste niet kunnen geven .
Een licht in onszelf
opdat het Kind in ons geboren mag worden
en wij zijn weg zouden gaan zoals Hij hier op
aarde leefde:
Jezus Messias.
Heel
het
duister…
(vrij naar S. De Vries)
Inleiding
tot
Jesaja
In
de lezing van vandaag heeft Jesaja het over een
kind dat zal geboren worden. Een kwetsbaar kind
met de kracht van een heerser, met een
goddellijke kracht. Hij zal onder andere
vredevorst genoemd worden en aan de vrede zal
geen einde komen.
God
geeft ons een staaltje van wat vertrouwen
betekent: juist in het meest kwetsbare is de
kiem aanwezig voor de realisatie van het
ondenkbare. Zoals in dat weerloze,
vluchtelingenkindje dat daar onder de boom ligt.
Jes
9,
1-6
Lied
393:
In ’t laatste van de dagen zal het zijn.
Inleiding
tot
het Kerstoratorium
Vrede
is een centraal thema geweest doorheen het ganse
leven van Jezus. Zijn leven en al zijn
getuigenissen tonen ons de weg naar een diepe
vrede. Een vrede zoals de wereld ons die niet
kan geven. In het evangelie van Johannes zegt
Jezus: ‘Ik laat jullie vrede na; mijn vrede geef
ik jullie zoals de wereld die niet geven kan.’
(Joh.14,27)
Met
de geboorte van Jezus zette God een belangrijke
stap in de evolutie van de mensheid. Hij komt
onder ons wonen. Niet uit heersers, maar uit
eenvoudige mensen wordt een kind geboren. Zijn
taak: mildheid, mededogen, liefde tot het
uiterste. Vrede voor de mensen die Hij
liefheeft. Luisteren we naar het eeuwenoude
verhaal dat we samen afsluiten met lied 265 Nu
zijt Wellekome.
Evangelie:
Klein
Kerstoratorium Oosterhuis
In
die dagen werd een bevel uitgevaardigd door
keizer Augustus dat er een volkstelling moest
worden gehouden over heel de wereld. Deze
volkstelling vond plaats voordat Quirinius
landvoogd van Syrië was. Allen gingen op reis
om zich te melden, ieder in zijn eigen
stad.
Ook Jozef ging op weg en omdat hij uit het
geslacht van David was, trok hij vanuit
Nazareth in Galilea naar Judea toe, naar
Bethlehem, de stad van David, om zich daar te
melden, samen met Maria zijn vrouw die zwanger
was.
En terwijl zij in Bethlehem verbleven, brak
het uur aan dat zij bevallen moest. Zij bracht
een zoon ter wereld, haar eerstgeborene,
wikkelde hem in doeken en legde hem neer in
een kribbe, omdat er voor hen geen plaats was
in de herberg. Nu waren er herders in de
buurt; die nacht in het open veld hielden zijn
de wacht bij hun kudden.
Plotseling stond voor hun ogen een engel des
Heren, en de glorie des Heren omstraalde hen,
zij werden zeer bevreesd. Maar de engel sprak
tot hen: wees niet bevreesd, want ik verkondig
u een grote vreugde die voor heel het volk
bestemd is. Heden is u in de stad van David
een redder geboren, de Heer, de Messias. En
dit zal u een teken zijn: gij zult een
pasgeboren kindje vinden, het is in doeken
gewikkeld, het ligt in een kribbe.
Plotseling was de engel omringd door een
schare van hemelse machten. Zij verheerlijkten
God en zij riepen: ere zij God in de hoge en
vrede op aarde voor alle mensen van goede wil.
En het geschiedde toen de engelen van hen
waren weggevaren naar de hemel dat de herders
zeiden tot elkaar: laat ons gaan zien het
woord dat daar geschiedde.
Nu zijt
wellekome
Homilie
(deel 1)
In deze kerstnacht
nodigt God ons uit om deelgenoot te worden aan
Zijn droom van verzoening en vrede. Verzoening
in de eerste plaats met onszelf: met onze
tekorten, onze kwetsbaarheid, en de scherven van
ons verleden. Met het onvolmaakte leven zoals
het zich aan ons aandient. Een hele opgave!
Onlangs stuurde
iemand mij een you-tube filmpje over Kintsugi,
een kunstvorm die erin bestaat om gebroken
keramieken potten te lijmen. Kintsugi is geïnspireerd
op het Zen-Boeddhisme. De scherven van een
gebroken pot worden niet weggegooid maar stuk
voor stuk weer aan elkaar gelijmd. Het doel is
niet recyclage: de gelijmde pot spreekt je op
een andere manier aan dan de oorspronkelijke
pot. De vorm is dezelfde maar de barsten worden
niet gecamoufleerd maar juist met goud gevuld,
en vormen een patroon dat elke gelijmde pot
uniek maakt. Het opnieuw heel maken van de pot
is een traag, nederig proces van zorgzaam
kiezen, van voorzichtig proberen. Vooreerst
moet men beslissen of het de moeite
is de pot terug heel te maken, en vervolgens met
welke scherven men eerst zal beginnen. Wat meest
haalbaar is om mee te starten. Elke scherf wordt
gezien als uniek en anders behandeld. Het ganse
proces is een metafoor voor het zorgzaam omgaan
met, of opnieuw heel maken van wat beschadigd,
gekwetst of onvolmaakt is. Om er zelfs iets
beters van te maken dan het eerst was. Een
metafoor voor zorg en respect voor het gekwetste
in onszelf maar ook voor het gekwetste in de
mensen rondom ons.
Het filmpje heeft
me sterk ontroerd en in een flits zag ik God als
de liefdevolle kunstenaar die het gekwetste in
mijn leven weer heel maakt en me terug op weg
zet in de richting van mijn unieke bestemming.
Niet volmaakt maar zoveel menselijker. Is dit
niet de kern van vrede en verzoening?
De weg naar heling,
naar vrede en verzoening gebeurt zowel naar
binnen als naar buiten. Innerlijk en uiterlijk
herstel gaan samen. De Franse trappist,
Christian de Chergé, prior van het klooster in
Tibhirine die in 1996 samen met zeven
medebroeders werd ontvoerd en vermoord, heeft
daar op het einde van zijn leven op een
indrukwekkende manier van getuigd. Ongetwijfeld
was hij diep doordrongen van Gods vrede, toen
hij in zijn afscheidsbrief tot het uiterste
ging: Verzoening met zijn moordenaar en zo ook
verzoening en heling van het Algerijnse volk.
Luisteren we naar
een stukje uit zijn afscheidsbrief die hij
geschreven heeft in het licht van zijn komende
dood. Nadien
zingen we lied 219: wakend uitzien.
Uit de afscheidsbrief van Christian de Chergé:
‘Als ik ooit-en
dat kan vandaag al gebeuren-het slachtoffer word
van terrorisme, dat nu blijkbaar alle
vreemdelingen wil treffen die in Algerije wonen,
dan zou ik graag hebben dat mijn gemeenschap, mijn
kerk en mijn familie zich herinneren dat mijn
leven gegeven was aan God en aan dit land.
Dat ze
aanvaarden dat de enige Heer van alle leven niet
vreemd kan zijn aan dit bruuske einde. Dat ze voor
mij bidden, want hoe kan ik een dergelijk offer
waardig bevonden worden? Dat ze de band kunnen
leggen tussen deze dood en de even gewelddadige
dood van veel andere mensen waaraan men
onverschillig voorbijgaat omdat de slachtoffers
naamloos blijven.
Mijn leven
is niet meer waard dan dat van een ander. Ook niet
minder. In elk geval heeft het niet de onschuld
van de kindertijd. Ik heb voldoende geleefd om te
weten dat ik mee schuld heb aan het kwaad dat in
de wereld, helaas, lijkt te zegevieren, zelfs aan
het kwaad dat mij blindelings zou treffen.
Ik zou
graag, als het zover is, in een flits de
luciditeit hebben die me in staat stelt
vergiffenis te vragen aan God en mijn
mens-broeders en tegelijk van ganser harte hem te
vergeven die mij ombrengt…
Lied
219: Wakend uitzien.
Homilie deel 2
Mensen , zoals Christian de Chergé, die in staat
zijn tot dergelijke verzoening overtuigen mij van de
goddelijke kracht die hen inspireert en drijft. Een
kracht die hun de moed geeft om heel ver te gaan en
grenzen te overschrijden die normaal gezien
onmogelijk door mensen te overschrijden zijn. Het
zijn mensen die de vrede en de mildheid van God in
elke vezel van hun lichaam en diep in hun binnenste
ervaren hebben en erdoor begeesterd werden. Ze
beseften dat het werk dat ze deden geen mensenwerk
was, maar iets groters, iets gedreven door een
kracht die verder ging dan hun menselijk kunnen.
Dezelfde kracht die reeds in de kiem aanwezig was in
het kind in de kribbe. En die in de kiem aanwezig is
in elk van ons.
Kertsmis is een belangrijk kantelmoment in de
heilsgeschiedenis van de mensheid op de weg naar
vrede en verzoening. Vrede en verzoening met het
leven zoals het zich voltrekt met vreugde en pijn,
en met de wereld in al zijn begrensdheid en al zijn
wonderen.
Door de geboorte van Jezus is God niet meer
gescheiden van de wereld, maar geeft Hij het signaal
dat Hij onder ons is komen wonen. Kerstmis is een
stap in de richting van het visioen uit de
Openbaring van Johannes, dat we onlangs in het
leerhuis hebben besproken. Vooral de volgende verzen
spraken mij bijzonder aan: Openb 21, 3-4: Ik hoorde een luide
stem vanaf de troon, die uitriep: ‘Gods woonplaats
is onder de mensen, hij zal bij hen wonen. Zij
zullen zijn volken zijn en God zelf zal als een
God bij hen zijn. Hij zal alle tranen uit hun ogen
wissen. Er zal geen dood meer zijn, geen rouw,
geen jammerklacht, geen pijn, want wat er eerst
was is voorbij.’
Als dat geen mooie droom is! Wat en wie houdt ons
tegen om aan de realisatie ervan te beginnen?
Aanbrengen
van
de gaven
Oergebaar:
lied 149
Tafelgebed
161
Communielied:
270: vanwaar zijt gij gekomen? .
Slotgebed
Heer
God, Gij zijt de oorsprong
van dat onbedwingbaar verlangen naar vrede in
ons.
Uw scheppingskracht beroert ons blijvend,
de gestalte van Jezus laat ons niet los,
uw Geest blijft ons voortstuwen en inspireren.
Wij bidden U:
laat de droom nooit in ons verloren gaan,
de
droom die in ons spreekt van uw Rijk onder ons,
van mensen in verbondenheid.
Wek in ons de taal van de vrede
die bemoedigt en samenbrengt.
Dat vragen wij U voor vandaag en morgen en alle
dagen.
|