13 februari 2022: 6e zondag (2022)

Er ging een kracht van Hem uit die allen genas. (Jer.17,7-9; Lc. 6, 17-26)

Lut Saelens

 
Lied: 510: Wees hier aanwezig. (wek uw kracht...)
 
Begroeting:

Onlangs zag ik de film The Wisdom of Trauma, over de visie van Gabor Maté op zieke mensen en mensen met pyschische- of verslavingsproblemen. Deze bijna 80-jarige arts werkte jaren als huisarts, later ook als hoofd van een palliatieve afdeling en momenteel werkt hij met verslaafden. Zijn manier van kijken en handelen gaat lijnrecht in tegen een aanpak met focus op de ziekte of het probleem en niet op de mens met de ziekte of de verslaving.
Hij herleidt mensen niet tot hun kwetsbaarheid. Hij bekijkt de mens in zijn totaliteit. Lichaam, psyche en geest vormen in zijn visie een onafscheidelijke eenheid. Ondanks zijn leeftijd straalde deze eerder fragiele man een charisma en kracht uit die mij heel dicht bij mezelf bracht.
Ik zag de film in de week dat ik de viering van vandaag begon voor te bereiden en werd dan ook meteen getroffen door één zin in het evangelie van Lucas van vandaag over de zaligsprekingen: ‘er ging een kracht van hem uit die allen genas’. Dat resoneerde volledig met wat ik bij het bekijken van de film had gevoeld.
Waaruit bestond dan die kracht van Jezus en wat maakte dat die kracht mensen genas? Op het eerste zicht heeft dat niet zoveel te maken met de zaligsprekingen. En toch…het was volgens mij die kracht die Jezus ertoe bracht in de zaligsprekingen de geldende overtuigingen  rond armoede, honger, pijn en verdriet en verworpenheid volledig op hun kop te zetten.
 
Gebed:

 
Er ging een kracht van hem uit…Vanwaar haalde Jezus die kracht? We vinden het antwoord in de lezing van Jeremia.
 
Jer.17, 7-9
 
Inleiding op het evangelie:

In wat voorafgaat aan het evangelie van vandaag lezen we dat Jezus de ganse nacht op de berg had vertoefd om te bidden. Opvallend, dat hij  steeds de stilte ingaat vooraleer hij belangrijke stappen zet op zijn zendingspad. Zo verbleef hij 40 dagen in de woestijn voor de start van zijn openbaar leven. Met vasten zuiverde hij niet alleen zijn lichaam uit, maar ook zijn ego en zijn ziel. In sterke verbinding met de onvoorwaardelijke liefde van zijn Vader, kon hij alles wat zo geprezen en nagestreefd wordt in deze wereld relativeren. Zo kon hij weerstaan aan de verleidingen van satan. Bevrijd van elke vorm van verslaving aan wat de wereld te bieden heeft, was hij klaar en vond hij de kracht om aan zijn openbaar leven te beginnen. 
En dus ook hier bij Lucas staat hij voor een belangrijke opdracht: uit zijn leerlingen 12 apostelen kiezen en aan de menigte de boodschap brengen die de kern van het evangelie gaat uitmaken: de zaligsprekingen. Die menigte bestond uit heel verschillende mensen. De meest gehavenden kijkt hij liefdevol aan en zijn woorden tillen hen op uit hun miserie en openen perspectief: armen zijn de bezitters van een koninkrijk en de rijken zullen arm worden, wie nu huilt zal lachen en wie nu lacht zal huilen. De miserie waarin ze nu zitten draagt de kiem in zich van de omkering, van het tegenovergestelde.
Maar voor degenen die niet begrijpen waar het in het leven écht om gaat, voor wie  slaaf is van alle wereldse verleidingen, staat een weinig benijdenswaardig lot te wachten. Jezus kijkt naar de gekwetsten en noodlijdenden met Gods ogen, met de ogen van het hart. Niet zoals de Joden die ziekte en ongeluk zagen als een straf van God.
Deze andere manier van kijken, deze totale omkering heeft Lucas reeds bij het begin van zijn evangelie verwoord in het magnificat van Maria:

Heersers stoot Hij van hun troon
en wie gering is geeft Hij aanzien.
Wie honger heeft overlaadt Hij met gaven
maar rijken stuurt Hij weg met lege handen.
 

Lied: Wees Gij het woord, Gij de stilte. 139

Lucas 6, 17-26
 
Lied: Naar Uw beeld. 545
 

Homilie:

In zijn begeleiding van verslaafden kijkt Gregor Maté samen met hen dwars doorheen hun verslaving naar de trauma’s die ze vrijwel allen als kind hebben meegemaakt, naar wie ze in oorsprong waren, vooraleer ze gekwetst waren. Zo komen ze tot een positiever zelfbeeld dat hen perspectief geeft op een beter leven.
 Ik denk dat Jezus ook zo naar de mensen keek tijdens de zaligsprekingen. Hij had het charisma en de kracht om de heersende benaderingen en overtuigingen van mensen rond armoede, verdriet, verworpenheid om te keren. Zoals hij de liefde van de vader ervaren had, zo kon hij ze ook doorgeven aan de mensen rondom hen en hen benaderen als wie ze oorspronkelijk waren vooraleer het leven hen getekend had: als kinderen van God met een eigen unieke bestemming. Hierbij straalde hij een kracht en vertrouwen uit die hen optilde en hen in beweging zette. Een proces van omkering en bekering.
 In de Joodse samenleving van die tijd was dit een omwenteling in denken en doen die hem niet in dank werd afgenomen.
Zoals in de tijd van Jezus leven we ook nu in een maatschappij met veel wetten en regels. Die zijn natuurlijk belangrijk ter bescherming en ondersteuning van kwetsbare mensen. We hebben ze hard nodig, maar nog meer hebben we een hart nodig om te handelen naar de geest van de wetten.
Bij organisaties die werken met kwetsbare mensen kan je grote verschillen zien tussen instellingen. Bij sommige wordt er angstvallig gewaakt over het volgen van alle regels naar de letter, andere volgen de regels maar durven risico’s nemen in de interpretatie ervan, vanuit een oprechte bekommernis voor de mensen waarvoor de regels ontworpen werden.  In de ene zitten directie en personeel vooral voor hun pc verslagen te maken om zeker met alles administratief in orde te zijn. Bij de andere hebben zowel directie als medewerkers contact met de bewoners of hun doelgroep en bezinnen ze zich regelmatig over waar ze mee bezig zijn en stellen hun eigen functioneren in vraag.
In de gespreksgroep in Leuven Centraal vertellen gevangenen regelmatig  hoe bepalend de persoonlijkheid van de directeur en de cipiers is voor de kwaliteit van het leven in de gevangenis en voor hun eigen zelfbeeld. 
Enkel als we zoals Jezus naar de mensen en hun problemen kijken met  de ogen van het hart kan echte verandering gebeuren.
Dat geldt ook voor onze kijk op onszelf. Als we doordrongen zijn van de liefde en mildheid van God kunnen we lief en mild voor onszelf zijn en ook voor anderen op een manier die onszelf en anderen optilt.
Hiervoor zijn momenten van stilte, reflectie en herbronning nodig, waarbij we ons losmaken van onze te vaste denkpatronen en achterhaalde overtuigingen, en zo dichter bij ons ware zelf komen,  bij wie we echt zijn en wat er echt toe doet en daaruit kracht putten? Moeten we ons zoals Jezus niet regelmatig terugtrekken op onze berg? Het zou ons de kracht en het vertrouwen geven om nieuwe paden te durven betreden.
En is de maatschappij als geheel daar niet dringend aan toe? Volgens mij staan we op een kruispunt: gaan we verder op het pad van  een puur materialistische, rationele en economische  benadering van het leven en de mensen, en zetten we verdere stappen op weg naar een totale vervreemding en ontmenselijking, of vinden we de kracht en de moed om te herbronnen, onze manier van functioneren en onze prioriteiten fundamenteel in vraag te stellen, zodat we opnieuw besef krijgen van wat er nodig is voor een menswaardig leven.

Misschien slagen we er dan in om zoals Jezus met de ogen van ons hart naar de wereld en de mensen te kijken en zo bij te dragen tot  het creëren van een hemel op aarde.
 
Meditatieve muziek van Willem Vermandere
 
Formuleren van intenties of bedenkingen
 
Onze Vader

Slotgebed van rabbi Rami M. Shapiro

Mogen diegenen die leven in de
greep van het lijden
Open worden in dit ogenblik
Voor het wonder van het leven.
 
Mogen zij loskomen van hun ziekte
en hun ware zelf ontmoeten
Voorbij de pijn,
Dat ongerepte deel
Dat is onze vreugdevolle eenheid met de Heilige.
 
Mogen zij doorheen pijn en kwelling ontdekken
De kracht te leven met bevalligheid en humor,
 
Mogen zij doorheen twijfel en angst ontdekken
De kracht te leven met waardigheid en heiligheid
 
Mogen zij ontdekken doorheen lijden en vrees
De kracht om te evolueren naar genezing.