16 april 2022: Pasen (2022)

Van schepping naar verrijzenis

Marcel Braekers

Openingszang 765 stilte nu

Begroeting

Dit is een nacht van stilte, de nacht van verbijstering en ongeloof, want iedereen bleef met de vraag achter: Is dit nu het einde van een leven dat begon als een verhaal van hoop, als een belofte van geluk, van rechtvaardigheid, van liefde voor alles en iedereen? Is dit het einde van elk leven, van deze wereld, de triomf van het absurde, de grenzeloze zinloosheid? Het antwoord dat in deze nacht wordt gegeven is meer dan verontwaardiging, meer dan zich angstvallig vastklampen aan een strohalm. Van onderuit werd geen afdoend antwoord gegeven. Alleen een reactie van de overkant kon een keer brengen. In deze nacht vieren en bezingen wij dat antwoord, in dankbaarheid om die liefdevolle God die zijn zoon niet in de steek liet. Niet alleen Hem, ook ons laat Hij niet verweesd achter en niet heel de schepping. Want keer je terug in de geschiedenis, overdenk je het verhaal van Israël, van Noach, van Adam en Eva, dan ontdek je dat die God altijd reeds liefdevol en reddend naar deze wereld heeft gekeken. Daarom beginnen wij deze nacht met het verhaal van de schepping. We zingen daarbij een nieuw refrein en blijven dit heel de viering herhalen als een rode draad doorheen de geschiedenis tot aan ons persoonlijk leven. De gedachte die ik in deze viering wil aanhouden is dat alles begint en eindigt met een goed verstaan van wat schepping betekent, want zij is geen eenmalig gebeuren maar een steeds zorgende en vernieuwende aanwezigheid van onze God.

Refrein: Lieve boetseerder, trek me uit de klei.
 
De scheppingsnacht  verteld door Nico ter Linden, het land onder de regenboog p. 31

Refrein: lieve boetseerder, trek me uit de klei

Gebed

In de schaduw van uw vleugels
Waken wij met uw licht voor ogen,
Bidden wij het donker door,
Zingen wij van zorgen vrij.
Kom in deze stilte ons tegemoet
Licht in ons hart zodat wij mogen zien,
Doe ons branden van liefde
Opdat Gij in ons geboren wordt,
God van alle eeuwen.
 
De uittochtnacht: kinderbijbel van Klink p. 138 - 140

Lied: nr. 582

Zegening van het water

Allen:  Water uit de hemel en van de diepste oceanen,
            vruchtwater dat het vroegste leven draagt,
            dat groeikracht geeft
            en onze diepste dorst lest,
            wek eerbied en heilig ontzag in ons.
            Was ons, maak ons schoon
            bevrijd van alles wat lichaam en geest bezoedelt.
Vrg.:    Gij met uw goddelijke hand,
            zegen (+) dit water van uw schepping.
            Trek als een bronader door ons,
            zoals Gij heb gedaan in Jezus.
            En ga met ons, als met uw volk destijds,
            dat nergens grond onder de voeten had,
            doorheen het water
            naar een land om eeuwig te verblijven.
            Mogen allen die zich tekenen met dit water
            volstromen van U en van elkaar.

 
Refrein: lieve boetseerder, trek me uit de klei
 
Gebed bij het vuur

Heer onze God,
U hebt het licht gescheiden van de duisternis
U bent meegetrokken met een groep vluchtelingen
Als een beschermende wolk in de dag,
En als een zuil van vuur in de nacht.
U hebt met uw licht het dode lichaam van Jezus omhuld.
 
Zegen (+) dit nieuwe vuur,
dat zal schijnen op de weg die wij hebben te gaan.
van duisternis naar licht, van angst en eenzaamheid naar leven in verbondenheid.
Maak in ons het verlangen wakker om nieuwe mensen te worden
Die herboren zijn in Jezus, uw toekomst-mens.

 
Doorgeven van het licht
3 X zingen: Licht van Christus – Heer wij danken U.
 
Evangelielezing: Johannes 20, 1 – 18 de nieuwe Adam en nieuwe Eva in de tuin
Nr. 369 als een levende
 
Hernieuwen van de doopbelofte

Vrg.     Dankzij de liefde die ons heeft gedragen
            en door de doop met water en geest,
            staat sinds het begin Gods naam in ons bestaan geschreven.
            In deze nacht worden wij uitgenodigd
            om uit vrije wil opnieuw ons woord te geven,
            aan Hem die eerste is en laatste,
            God van de hele schepping, God van Jezus.
 
Allen: Ik zal de schepping liefhebben en haar behoeden.
            Ik zal niet rusten zolang onrecht deze wereld verscheurt.
            Ik zal met liefde en met vertrouwen
            mijn eigen wereld eindeloos proberen te herscheppen.
            Ik geloof in een goddelijke kracht
            die al het verstoorde en gekwetste kan helen en voltooien.
            Ik wil daarvan een levend teken zijn,
            met zorg en eerbied voor iedereen en alles op mijn weg.
            Ik zal wat mij gegeven is niet toeëigenen,
            geen voorrecht opeisen, maar voorrang bieden
            aan de meest kwetsbaren, zodat zij waardig kunnen opstaan.
            Ik wil het uitspreken en het ten einde toe herhalen
            dat Jezus onze weg en onze hoop is.
            Dat ik Hem wil herkennen in de mens naast mij.
            Dat de woorden die Hij heeft gesproken
            mij tot waarheid roepen en tot leven.
            En dat zijn geest, die ons gezonden wordt,
            mij kracht zal geven waar en zoals nodig is.

Lied aan het licht: nr. 365

Kaarsjes rond de Paaskaars en zegening met water

Refrein: lieve boetseerder

Homilie

“Lieve boetseerder, trek me uit de klei”. Indien je ooit op een nat Haspengouws veld hebt gestaan, dan klinkt dit gebed als: haal me alstublieft uit deze smurrie. Soms is het leven ook zo en is het een zang om van dit leven verlost te worden. Maar ik heb dit gebed gelezen als een Paaslied verwijzend naar de schepping en naar de verrijzenis. En dan klinkt het zo: Help mij, boetseerder, opdat ik vanuit de klei van mijn leven mijzelf kan worden. Trek mij omhoog, zodat ik mijn diepste zelf realiseer. Want dat diepste zelf is getekend door een goddelijke vonk, de mens als een verlangend wezen zoekend naar geluk, maar getekend door een goddelijke kern die wacht om tot leven te worden gewekt. Help mij, lieve boetseerder, opdat die vonk mag groeien tot een vlam of een laaiend vuur, want dat is onze bestemming. Dat wij doordrongen van liefde aan deze aarde en aan onszelf betekenis zouden geven.
 
Dat is voor mij de eigenlijke betekenis van het woord ‘schepping’. Schepping als het gebaar van de boetseerder, de stuwende kracht opdat wij mensen onszelf zouden kunnen worden. Het is een aanbod dat altijd en overal aanwezig is. Daarom worden mensen op de meest onverwachte plaatsen en tijden religieus, omdat plots het mysterie van het Oneindige hen raakt.

Over dat woord ‘schepping’ bestaan veel misverstanden. Scheppen betekent niet maken, alsof God uit het niets de zon en maan, de dieren en mensen zou hebben gemaakt. Laat het onderzoek over hun ontstaan over aan de wetenschap. Of nog een misverstand: alsof God zes dagen zou hebben gewerkt en vanaf de zevende zich terugtrok en de wereld aan zichzelf overliet. God is van alle tijden en ook nu scheppend in onze wereld. Schepping betekent Kracht, Aanwezigheid, Troost gegeven door God die geen eerste oorzaak is, geen hoogste zijnde, maar de Andere die vanuit dat anders zijn betrokken is op ons.  Dat was Hij vanaf onze oorsprong en dat is Hij op de meest onverwachte en verrassende momenten tot vandaag.
 
Ik vind het daarom niet verwonderlijk dat vanaf het paradijsverhaal de idee van eeuwig leven aanwezig is. Naast de boom van kennis van goed en kwaad stond een tweede boom, die van het eeuwig leven (waarvan de mens vergat te eten). De betekenis van dit symbool wordt maar aan het einde van onze Bijbel duidelijk met de dood en verrijzenis van Jezus (en van zoveel anderen). Slechts toen werd duidelijk wat de betekenis is van Gods scheppende aanwezigheid in deze wereld: de altijd en overal zich aanbiedende Liefde, de Kracht opdat wij onszelf zouden overstijgen. Voor mij zijn daarom schepping en verrijzenis wezenlijk met elkaar verbonden.

Dat wil ook het verhaal van Maria in de tuin duidelijk maken. Voor de evangelist zijn Jezus en Maria de nieuwe Adam en de nieuwe Eva. De tuin van Eden is verdwenen, maar er is een nieuwe tuin, een plaats waar God en mens elkaar op een nieuwe wijze ontmoeten. Zo schept God nieuwe toekomst, anders dan alles wat wij ons kunnen voorstellen.

In ons leven is er een neergaande en een opgaande lijn. De neergaande is die van ons lichaam dat geleidelijk zijn kracht verliest en faalt. Maar er is daar doorheen een opgaande lijn van groei in liefde en verbondenheid, de mogelijkheid om zich aan het Licht toe te vertrouwen. Die dubbele lijn werd op een verrassende manier duidelijk in het leven van Jezus. En het werd sindsdien de jubelende zang met Pasen: Christus is verrezen, Alleluia.

 
Groot dankgebed 167 gij zijt het

Na de communie 363 een lied van Jezus Christus

Paashymne
 
Licht ontloken aan het donker
Licht, gebroken uit de steen
Licht, waarachtig levensteken
Werp uw waarheid om ons heen
 
Licht, geschapen, uitgesproken,
Licht, dat straalt van Gods gelaat,
Licht uit Licht, uit God geboren,
Groet ons als de dagenraad
 
Licht, aan liefde aangestoken
Licht dat door het donker brandt
Licht, jij lieve lentebode
Zet de nacht in vuur en vlam
 
Licht verschenen uit de hoge
Licht gedompeld in de dood
Licht onstuitbaar, niet te doven
Zegen ons met morgenrood                                  (S. de Vries)