Mijn mening over het celibaat - Mark Cornelis

MIJN MENING OVER HET CELIBAAT

Mark Cornelis
priester aartsbisdom Mechelen-Brussel, lic. theologie

Het celibaat – vrijwillig aanvaard omwille van hogere motieven – is EEN WAARDE, maar mag GEEN VOORWAARDE zijn voor toelating tot het priesterschap.

Persoonlijk heb ik het celibaat bewust en vrij aanvaard, maar ben ik het absoluut oneens met de ‘conditio sine qua non’, met de verplichting ervan. Het moet een VRIJE OPTIE worden. Dan zal het trouwens ook duidelijker als EEN GETUIGENIS kunnen overkomen en zullen ook niet langer gehuwden worden ‘uitgesloten’ en priesters die huwen worden ‘uitgestoten’.

Alleen in de katholieke Kerk – en dan nog alleen voor de Latijnse ritus ervan – is het celibaat verplichtend gesteld voor de priester. In ALLE ANDERE christelijke en zelfs ‘katholieke’ Kerken (bijvoorbeeld de Grieks-katholieke Kerk van de Oosterse ritus) zijn gehuwde priesters of gehuwde ambtsdragers (als er geen priesters zijn in die Kerk) of bij sommige zelfs gehuwde bisschoppen toegelaten. 

Er is geen enkele theologische of bijbelse noodzakelijkheid voor de koppeling van ambt en celibaat; wel ‘n zekere affiniteit tussen beide. De celibaatswet is een LOUTER KERKELIJKE WET (Eerste Lateraans Concilie in 1123 en bevestigd in Tweede Lateraans Concilie in 1139).

Uit de eeuwenlange ervaring in de andere Kerken blijkt dat priesterschap en huwelijk zeer goed kunnen samengaan. En al heeft de celibataire priester geen gezinslast (maar ook geen gezinsvreugde), toch is zijn zogenaamde ‘totale beschikbaarheid voor God en de mensen’ in de praktijk dikwijls ‘louter theorie’ gebleven. Er zijn immers veel celibataire priesters die een groot deel van hun tijd (en hun hart) aan heel wat anders besteden dan aan God en de mensen of die fel lijden onder eenzaamheid. Ik denk hier concreet – zonder te willen veralgemenen – aan pastoors en aan missionarissen die ergens alleen en verlaten zitten in een pastorij of in een missiepost. Er zijn anderzijds ook priesters die leven onder stress omdat ze alleen en reeds bejaard onder het (te) vele pastorale werk bijna bezwijken. 

Daartegenover staat dat zeer velen van de ongeveer 100.000 gehuwde katholieke priesters in de wereld bereid zouden zijn het priesterambt verder uit te oefenen, indien hen dit zou worden toegestaan. 

Daartegenover staat ook dat vele mannen en vrouwen bereid en bekwaam zijn om als priester te worden voorgedragen en gewijd. In ons land alleen al hebben honderden jongens en meisjes zich op theologisch vlak universitair geschoold en velen van hen vragen niet liever dan pastoraal – en zelfs priesterlijk – werk te mogen doen. 

Daartegenover staat eveneens dat vele parochies zijn afgeschaft of gefusioneerd en zeer vele zelfs zonder een residerende pastoor zijn. Op heel wat plaatsen gaan al leken voor in ‘gebedsdiensten’. 

Daartegenover staat zelfs dat er praktisch bijna geen nieuwe kandidaten voor het priesterschap  meer zijn. In elk geval blijven er veel te weinig tot aan de priesterwijding om de open gekomen plaatsen in te nemen. 

Daartegenover staat tevens dat – op een kleine minderheid na – de gelovigen geen bezwaren hebben tegen gehuwde priesters. En dit is – als men de statistieken bekijkt – bijna overal zo. 

Daartegenover staat vooral dat in de loop van de eeuwenlange kerkgeschiedenis de celibaatswet niet zo nauw werd onderhouden en dat er ook op onze dagen priesters zijn met clandestiene relaties of die handelingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag met minderjarigen (jongens of meisjes) gepleegd hebben, zoals gebleken is door de aangrijpende tv-uitzending ‘Godvergeten’.

Daartegenover staat, ‘last but not least’, dat het een ENORME VERRIJKING zou zijn voor de Kerk, indien er naast ongehuwde ook gehuwde priesters zouden worden toegelaten. Dus: zelfs indien er geen tekort zou zijn aan priesters. 

Ik ben er mij wel van bewust dat het niet enkel om een celibaatsprobleem gaat, maar ook om een geloofsprobleem, doch ik vind het onbegrijpelijk en onaanvaardbaar dat juist in deze geseculariseerde wereld er voorwaarden worden gesteld voor toelating tot het priesterambt die niet door Jezus en zijn evangelie, maar door een kerkinstituut en een louter kerkelijke wet van latere datum worden geëist. Het is zelfs onevangelisch hoe de wet primeert boven de mens, terwijl voor Jezus de wet er is voor de mens en niet de mens voor de wet (Mk. 2, 27). 

Dit is vooral scherp tot uiting gekomen bij de houding van ‘Rome’ tegenover de gehuwde katholieke priesters en bisschoppen in Tsjechië na de ineenstorting van het communisme. Tijdens het communistisch bewind werden met toestemming van ‘Rome’ ook gehuwden clandestien tot priester en zelfs bisschop gewijd, maar na de val van ‘het ijzeren gordijn’ moesten die gehuwde priesters en bisschoppen kiezen tussen: 1) fungeren als gehuwd diaken ofwel 2) overgaan naar de Grieks-katholieke Kerk van de Oosterse ritus ofwel 3) toestemmen in een feitelijke scheiding en niet meer als gehuwden samenleven. 

Onder het communistische bewind was het huwelijk een welgekomen middel om niet als priester te worden ontdekt, maar nu is datzelfde huwelijk juist een beletsel om als priester te blijven werken in de Rooms-katholieke Kerk. 

Mocht Jezus terugkeren, dan hoeft Hij enkel maar te herhalen wat Hij de toenmalige kerkleiders heeft verweten aan huichelarij en het opleggen van onnodige lasten op de schouders van de mensen (Mt. 23, 1-13). 

We zullen het hierbij laten, al kan er natuurlijk nog veel aan worden toegevoegd. En dan hebben we nog niets gezegd over de weigering van ‘Rome’ om vrouwen toe te laten tot het priesterambt. Dit is zonder meer discriminatie en onrecht! Juist OMDAT zij ‘vrouw’ zijn, DAAROM komen zij niet in aanmerking voor het priesterambt. Dat hebben celibataire mannen – en dan zogezegd nog ‘in Gods naam’ – beslist. Dat is erger dan apartheid. Dat is seksisme! 

Wie doorheen de vele tekenen van de tijd de stem van de heilige Geest niet wil herkennen, bedrijft die geen onvergeeflijke ‘zonde tegen de heilige Geest’? (Lk. 12, 10).

En toch…eens zal ‘de muur van Berlijn’ – of beter gezegd: die van ‘Rome’ – vallen. Het nieuwe leven breekt ONAFWENDBAAR door! Wat zouden we niet hoopvol zijn?...

P.S.: op 9/01/2024 zei Charles Scicluna, aartsbisschop van Malta en adviseur van de paus in ‘Times of Malta’: “Waarom zouden we een jongeman verliezen die een goede priester zou zijn geweest alleen maar omdat hij wil trouwen?”. “Het celibaat zou vrijwillig moeten zijn”.