Feest van de heilige Familie - Is Jezus ook voor ons de lang verwachte Messias?
Herman Wouters
Lied 546 Zomaar een dag boven wat hoofden
Inleiding
Halverwege de eerste eeuw van onze tijdrekening waren er in Palestina verschillende personen, die een tijdje beschouwd werden als de “te verwachten Messias”. Ze hadden een beweging op gang gebracht om het land van de Romeinen te bevrijden. Een bekende onder hen was Judas de Galileeër die met een klein leger Zeloten een Romeins arsenaal met wapens kon plunderen in de stad Seforis, niet zo ver van Nazareth. Hij predikte de opstand tegen de Romeinen. Samen met zijn volgelingen werd hij gevangen genomen en omgebracht. Omdat hij niet in zijn opzet slaagde werd hij een ‘mislukte Messias’. In de voetsporen van hun vader begonnen zijn zonen Jakobus en Simon in 46 na Christus opnieuw met een revolutionaire beweging. Ze eindigden allebei aan het kruis. Twee jaar voordien had ook een zekere wonderdoener Theudas zich tot Messias gekroond. De Romeinen stuurden een leger om hem te onthoofden. Omdat het deze mensen niet lukte om zich te ontdoen van de Romeinse overheersing, werden ze door de Joden niet verder als “de Messias” beschouwd.
Maar ook Jezus van Nazareth bevrijdde Palestina niet van de Romeinse bezetting en werd gedood. Hoe komt het dat hij dan bij een groter wordende groep Joden wel beschouwd bleef als die lang verwachte Messias? In het boek ‘De Zeloot. Het leven van Jezus van Nazareth en de geboorte van een religie’ ziet de schrijver Reza Aslan een belangrijke reden daarvan in het verhaal dat de ronde deed dat Jezus na drie dagen weer levend was geworden. Dit was iets unieks en sloeg bij zijn tijdgenoten in als een bom. Daardoor werd Jezus’ status van ‘de Messias’ bevestigd. De Joden keken immers niet uit naar een Messias die lijdt en sterft maar naar één die triomfeert en leeft. Omdat Jezus uit de dood was verrezen, werd hij onmiskenbaar die lang verwachte. Ook voor Paulus is de opstanding van Jezus uit de dood een belangrijk feit. Schrijft hij niet in zijn eerste brief aan de Korintiërs (Hfdst 15, 14): “Indien Christus niet is verrezen, dan is onze prediking zonder inhoud, en zonder inhoud ook uw geloof”? Vandaag gaat de evangelielezing over de opdracht van Jezus in de tempel. De oude Simeon en de profetes Anna herkennen het kindje Jezus als de lang verwachte Messias. Ik wil in deze viering stilstaan over hoe dat bij ons en bij mij is. Is Jezus ook voor ons die lang verwachte Messias? En waarom denken we dat? Waarschijnlijk niet meer met als voornaamste argument ‘omdat het verhaal de ronde doet dat hij uit de dood is verrezen’?
Lied 210 De nacht loopt ten einde
Evangelie Lucas 2,22-40
Homilie
Het leek me een goed idee om als commentaar op deze tekst eerst het woord te geven aan iemand van de oudsten uit onze geloofsgemeenschap en ook - voor zover mij bekend - een rechtvaardig (wetgetrouw) en vroom man: Paul Mulier. Ik vroeg hem om enkele gedachten over deze evangelielezing te formuleren.
“Deze evangelietekst is een indrukwekkend verhaal, zeker als ik het hoor voorlezen als een oude man. Vooral die zin: “Laat Heer uw dienaar gaan… Ik heb het licht gezien.” maakt indruk. Niet iedereen, die ik ontmoet zou evenwel akkoord gaan met deze uitspraak. “Ge ziet er toch nog goed uit”, zeggen ze dan.
Maar laten we blijven bij die piepjonge boorling, die Simeon ten hemel heft. Heeft die Jezus nog een toekomst in de wereld waarin we nu leven? Ik meen van wel. Zelf ben ik opgegroeid in een beschermd milieu. Een heleboel problemen van nu stelden zich toen niet maar er was wel kolonialisme, er was wel oorlog. In onze jeugd werd er op Paaszaterdag nog uit volle borst gezongen: “O Kerk van zo eeuwen, machtig en zo groot”. Sindsdien is er veel veranderd. Gelukkig maar. Het evangelie werd 2000 jaar geleden geschreven. We mogen niet blijven stilstaan bij de denkbeelden in die tijd. Jezus als profeet lijkt me een uitzonderlijk man, integer en ruimdenkend, sociaal voelend. Hij straalt wijsheid uit. Bij een slag op zijn rechterkaak, biedt hij zijn linker aan. Ik sta achter hem. Maar er is nog werk voor de actualisering van zijn boodschap. Het is wel een droom die ik koester. Het moet kunnen om die te realiseren en ik geloof dat we dat kunnen. Ik herhaal: “We kunnen het!””
In het tv-programma “Alleen Elvis blijft bestaan”– recent nog door Jef Schoenaerts in deze kapel gerecenseerd en bejubeld – zegt Dirk De Wachter dat voor hem als niet-gelovige het bestaan absurd is. Het leven heeft geen inherente zin. We worden zomaar op de aarde gekatapulteerd. Het is een surrealistisch gebeuren. Onze cortex is evenwel zo geëvolueerd dat we zelf betekenissen aan de dingen geven. De zin van het bestaan - aldus De Wachter - zit hem in de vraag : ‘Hoe kan ik zorgzaam met de ander omgaan?’ Dat geeft betekenis en is de redding uit de grote zinloosheid, die ons omringt. De liefdevolheid voor mekaar is de enige mogelijkheid om dit absurde leven goed te leven. Hij probeert dit zelf waar de maken, in de eerste plaats met zijn familie, maar ook met zijn vrienden en zijn patiënten en de mensen daarrond.
Deze slotsom over de liefdevolheid van Dirk De Wachter lijkt me niet zo verschillend van wat Jezus 2000 jaar geleden al inzag en waarover hij predikte. Toen een omstander, een farizeeër hem vroeg wat het voornaamste gebod was, antwoordde híj: 'U zult de Heer uw God liefhebben met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand'. In één adem daaraan toevoegend : ‘U zult uw naaste liefhebben’ als uzelf'. Jezus brengt er dus nog een andere dimensie bij. Hij betrekt die liefde-volheid ook op God.
Maar hoe is dat dan? Hoe moeten we ons die God voorstellen, die onnoembare ? Meister Eckhart spreekt over de eeuwige God als ‘Het verborgen duister, dat onbekend is en nooit bekend zal worden’. De evangelist Johannes nuanceert dat enigszins waar hij schrijft: “Niemand heeft God ooit gezien, maar zijn enige Zoon, die in het hart van de Vader rust, heeft hem doen kennen”. (Johannes 1, 18). In zijn eerste brief preciseert hij dit nog: “Niemand heeft God ooit gezien. Maar als we elkaar liefhebben, blijft God in ons (1 Johannes 4,12)”. Johannes schrijft zijn evangelie over Jezus in het jaar 100-120, beïnvloed door enkele decennia ervaring met het Christendom. Het ‘zorgzaam met mekaar’ omgaan verbindt hij met ‘het goddelijke’.
In de andere lezing van vandaag spoort Paulus – ook weer niet zo verschillend van Dirk De Wachter - de Christenen van Kolosse aan om de liefdevolheid voor mekaar ter harte nemen. We luisteren naar een ietwat aangepaste versie.
Tweede lezing uit de brief van de apostel Paulus aan de Christenen van Kolosse (3,12-21)
Ik wil eindigen met iets wat ik meemaakte en ook verwijst naar die liefdevolle betrokkenheid:
Sommige onder jullie weten dat ik wat geld bijverdien als fietskoerier in Leuven bij Take Away, een bedrijf dat maaltijden bezorgt. Ik doe dat als hobby één dag per week en de opbrengst gaat naar een project in Afrika. We ontvangen onze opdrachten via een App op de gsm en kunnen ook via chat communiceren met de verantwoordelijke in de dispatching. Ook de gesprekken van de overige koeriers kunnen we zo volgen. We zijn met een 150-tal fietsers waarvan er maar een 20-tal Belgen zijn. Alle anderen zijn buitenlanders afkomstig van overal in de wereld: een fascinerend gezelschap.
Enige tijd geleden zag ik de het volgende bericht op mijn telefoon verschijnen: Johan een Vlaamse collega-koerier, vroeg om hem even geen nieuwe opdrachten meer te geven omdat hij in de Bondgenotenlaan gestopt was bij een man in een rolstoel, die was flauw gevallen. Hij had de 112 gebeld en daar had men hem gevraagd om toch naast die man te blijven staan tot de ziekenwagen zou toekomen. Op dat moment had Mohamed uit Somalië de permanentie in de centrale dispatching. Mohamed antwoordde: “Ok Johan, geen probleem, we stoppen uw orders… en thank you for being a good citizen, bedankt voor uw goed burgerschap.” Johan, een blanke man uit België, wordt gefeliciteerd door een immigrant uit Somalië omdat hij zich gedraagt als een goede staatsburger van ons land. Een merkwaardig voorbeeld van zorgzame liefde!
In de liefdevolle betrokkenheid van Johan en Mohamed gaat het om dezelfde boodschap die Jezus bezielde en die ook Paulus verder verspreidde. Het belang daarvan wordt door een heleboel mensen steeds weer opnieuw ingezien: al eeuwenlang. Het lijkt me terecht dat wij Jezus als ‘de Messias’ beschouwen: Licht en heil voor alle volkeren. Hij die mijn waarheid is geworden – zegt Oosterhuis in het tafelgebed dat we straks zullen zingen. Het staat buiten kijf dat het erg zinvol is om hem proberen na te volgen in het zorgzaam omgaan met mekaar, met iedereen die we ontmoeten. Mag dit de leidraad van ons handelen zijn. Om dat in de praktijk te brengen hebben we daar - Gelukkig – opnieuw een heel Nieuwjaar voor!
Lied 264 Heden zal uw redder komen
Tafelgebed 161: Tafelgebed voor de Kersttijd
Communie 365 Licht dat ons aanstoot in de morgen
Slotgebed
Heer Jezus, Gij die mijn, … gij die onze waarheid zijt geworden
De wereld heeft – misschien meer dan ooit – nood aan de realisatie van uw boodschap om in liefdevolle zorg met mekaar om te gaan.
Sterk uw geest in ons zodat ook Gij weer tot leven komt in onze omgeving en bij de mensen met wie we omgaan
We vragen u om ons on het komende jaar elke morgen aan te stoten met uw licht zodat we het brandend houden
Sterk ons vooral wanneer we ons machteloos zullen voelen of hopeloos worden opdat we zorgzaam liefdevol blijven verder leven en uw God in ons blijft wonen
Dit tot geluk voor onze omgeving maar ook tot heil voor alle volkeren. Hierbij denken we aan Rusland, Oekraïne, Soedan ,Jemen maar ook aan uw volk: Israël en Palestina
Moge de profetie van Jesaja over jouw komst op die manier een beetje in vervulling geraken waarbij de wolf zich neerlegt naast het lam, een panter zich vleit bij een bokje, een rund en een leeuw samen stro eten en niemand nog onheil sticht
We vragen daartoe uw zegen!
